
Tα τελευταία χρόνια έχει ιδρυθεί στην Ελλάδα μια πληθώρα ποικιλώνυμων φορέων –«δομών», όπως συνηθίζεται να λέγονται-,
οι οποίοι παρέχουν συμβουλευτική και υποστηρικτικές υπηρεσίες για την πρόσβαση στην απασχόληση. Οι φορείς αυτοί στοχεύουν μέσα από διαφορετικές μεθόδους να υποστηρίξουν ανέργους ή μέλη ομάδων που αντιμετωπίζουν αυξημένα εμπόδια πρόσβασης στην αγορά εργασίας, να οργανώσουν μια ενεργητική ατομική στρατηγική, ώστε να μπορέσουν να ενταχθούν στο σύστημα της απασχόλησης. Η παρούσα έρευνα έχει σκοπό τη μελέτη τέτοιων οργανισμών και της λειτουργίας τους μέσα από τις οπτικές των υποκειμένων που δραστηριοποιούνται εντός αυτών. Το παρόν ερευνητικό εγχείρημα τοποθετείται εντός ενός ευρύτερου προγράμματος με τίτλο «Ανάπτυξη συστήματος ποιότητας των υπηρεσιών συμβουλευτικής στήριξης και απασχόλησης». Στόχος του εν λόγω προγράμματος είναι η διαμόρφωση ενός πλαισίου ποιοτικών προδιαγραφών της λειτουργίας φορέων που παρέχουν συμβουλευτική και υποστηρικτικές υπηρεσίες για την ένταξη στην απασχόληση. Για την υλοποίηση του προαναφερθέντος προγράμματος συστάθηκε στο πλαίσιο της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας EQUAL η Αναπτυξιακή Σύμπραξη “EQUALITY” από 1 εταίρους φορείς με συντονιστή το Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ. Εκτός του συντονιστή (ΚΕΚ ΙΝΕ-ΓΣΕΕ), στην Αναπτυξιακή Σύμπραξη “E-QUALITY” συμμετείχαν ισότιμα και ενεργά οι εξής εταίροι φορείς: ΟΑΕΔ, ΕΕΤΑΑ, ΕΚΕΠΙΣ, ΚΕθΙ, Δίκτυο ROM, Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, Κέντρο Γυναικείων μελετών και Ερευνών, ΚΕΚ ΓΣΕΒΕΕ, ΟΕΕΚ, Δημοτικός Εκπαιδευτικός Οργανισμός Βόλου, Αναπτυξιακή Δημοτική Επιχείρηση Πάτρας, Δήμος Συκεών. Για την πραγματοποίηση της παρούσας έρευνας πολλοί άνθρωποι συνεισέφεραν ποικιλοτρόπως. θερμές ευχαριστίες οφείλουμε για την πολύτιμη συμβολή τους σε όλους τους ανθρώπους που δέχτηκαν να συμπράξουν με κάθε τρόπο στη διεξαγωγή των μελετών περίπτωσης και ειδικότερα σε όσους δέχτηκαν να απαντήσουν στις ερωτήσεις και να συμμετέχουν στη διαδικασία της συνέντευξης. Ανεκτίμητη ήταν η συνεισφορά και η στήριξη της Βιβής Σιδηρά, Υπεύθυνης Απασχόλησης του ΚΕΚ ΙΝΕ – ΓΣΕΕ, που είχε την ευθύνη της υλοποίησης του συνολικού έργου της “E-QUALITY”, του Βασίλη Παπαδόγαμβρου,
Διευθυντή του ΚΕΚ ΙΝΕ – ΓΣΕΕ και Υπεύθυνου του Τομέα Ανάπτυξης Ανθρωπίνου Δυναμικού του ΙΝΕ – ΓΣΕΕ, των Νατάσσας Μπέτσιου, Θάλειας Γράβα, Αδαμαντίας Ζαβιτσάνου, Πένυς Γεωργιάδου, Κώστα Μπουκουβάλα, Επιστημονικών Συνεργατών του ΚΕΚ – ΙΝΕ ΓΣΕΕ. καθώς και της Μαρίας Πλατή και Μαριάννας Τρικκαίου. Η επιστημονική ομάδα του ΚΕΚ – ΙΝΕ ΓΣΕΕ συνέβαλε τα μέγιστα κατά τη διάρκεια της έρευνας τόσο στο συντονισμό όλων των ανθρώπων που εργάστηκαν για την υλοποίησή της, όσο και εμπλουτίζοντας τον προβληματισμό μας πάνω σε καίρια ζητήματα του ερευνούμενου πεδίου. Εξαιρετικά σημαντική ήταν η ανταλλαγή απόψεων και οι συζητήσεις με την ομάδα των συμβούλων που συμμετείχαν στο πρόγραμμα και εισέφεραν τις εμπειρίες τους από την καθημερινότητα των ερευνούμενων «δομών». Η ομάδα αυτή αποτελούνταν από τους Διονύση Σαβράμη, Βαγγελιώ Δημητροπούλου, Ντιλέκ Νταλτζίκ, Αλεξάνδρα Πανοσιάν, Αριστοτέλη Κοϊνη, Αλεξία Μαυρίδου, Βασίλη Δεληστάθη, Αποστόλη Τσιργούλα, Ερμιόνη Μήτση, Κώστα Βαρσάμη, Ηλέκτρα Παρασκευοπούλου, Μαρίνη Καγιά, Αζάντ Αμίντ, Στέφανο Ιορδανίδη, Ελπίδα Λαϊου, Στέλλα Λάσκαρη, Φανή Παπαδοπούλου, Γιώτα Πολίτου, Κωνσταντίνα Τρικάζη, Αντώνη Τσαχαλίδη, Ιωάννα Χαβαλέ.Ιδιαίτερα χρήσιμες και εποικοδομητικές ήταν οι συναντήσεις εργασίας με τους ειδικούς επιστήμονες, που υλοποιούσαν άλλα μέρη του προγράμματος, όπως ο Νίκος Παπαδάκης, ο Δημήτρης Γεωργίου και ο Νίκος Παναγιωτόπουλος. Σημαντικές ήταν επίσης οι παρατηρήσεις που δεχτήκαμε κατά τις παρουσιάσεις αποτελεσμάτων της έρευνας σε συνέδρια, ημερίδες και εργαστήρια, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος στην Αθήνα, θεσσαλονίκη, Πάτρα, Βόλο και μυτιλήνη. θερμές ευχαριστίες ανήκουν στους Νίκο Ναγόπουλο, Νικόλα Σεβαστάκη, Θανάση Αλεξίου, Μιχάλη Ψημίτη, Νίκο Σερντεδάκι, Σκεύο Παπαϊωάννου, Κώστα Ζώρα, Διονύση Γράβαρη, Άγγελο Κοβότσο, Δέσποινα Μπαμπανέλου για τις γόνιμες συζητήσεις που είχαμε μαζί τους και τις ενδιαφέρουσες επισημάνσεις τους. επίσης, στην Αδαμαντία Ζαβιτσάνου και στη Χαρά Βουγιούκα για τη γλωσσική επιμέλεια του κειμένου. θερμές ευχαριστίες οφείλουμε, τέλος, στη Ζαχαρούλα Κασσέρη, η οποία
παρακολούθησε από κοντά τη συγγραφή του παρόντος κειμένου και συνέβαλε με τις κριτικές της παρατηρήσεις στην τελική του διαμόρφωση. Φυσικά, όπως είθισται να λέγεται, την τελική ευθύνη για το παρόν κείμενο φέρει ακέραια ο γράφων.
Περιεχόμενα
Προλογικό Σημείωμα
Πρόλογος
Εισαγωγή
I. Η επικαιρότητα της Συμβουλευτικής. Θεωρητικοί προβληματισμοί
1. Η επικαιρότητα της Συμβουλευτικής ενόψει της αλλαγής του τύπου των πολιτικών απασχόλησης: από τις «παθητικές» στις «ενεργητικές» πολιτικές
2. Η επικαιρότητα της Συμβουλευτικής ενόψει της εξατομίκευσης της σφαίρας του κοινωνικού
2.1. Οι σύγχρονες βιογραφίες ως βιογραφίες διακινδύνευσης
2.2. Η αποσταθεροποίηση της εργασιακής διαδρομής και η απροσδιοριστία στην αγορά εργασίας
2. . Η αναδιάρθρωση του κράτους πρόνοιας ενόψει της εξατομίκευσης της σφαίρας του κοινωνικού
II. Έρευνα πεδίου σε Φορείς Συμβουλευτικής για την ένταξη στην Απασχόληση: Η μεθοδολογία και τα στάδια της έρευνας
III. Ο δημόσιος Φορέας απασχόλησης: Τα Κέντρα Προώθησης Απασχόλησης του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ)
1. Η αναδιάρθρωση του ΟΑΕΔ. Η ίδρυση των Κέντρων Προώθησης Απασχόλησης και ο τρόπος λειτουργίας τους
2. Η αναδιάρθρωση του ΟΑΕΔ και η ίδρυση των Κέντρων Προώθησης Απασχόλησης: η οπτική των προϊσταμένων των ΚΠΑ
3. Οι εργασιακοί σύμβουλοι των Κέντρων Προώθησης της Απασχόλησης του ΟΑΕΔ
3.1. Το εκπαιδευτικό και επαγγελματικό προφίλ των συμβούλων
3.2. Η κατάρτιση των συμβούλων
3.3. Οι πτυχές της συμβουλευτικής διαδικασίας και ο ρόλος του συμβούλου
3.4. Τα χαρακτηριστικά των ανέργων που απευθύνονται στα ΚΠΑ και τα αιτήματά τους σύμφωνα με την οπτική των συμβούλων
3.5 . Η οικοδόμηση της σχέσης του συμβούλου με τον άνεργο
3.6. Αντιληπτικά σχήματα των συμβούλων σχετικά με τους αιτιακούς παράγοντες αποκλεισμού από την εργασίαν
3.7. Η αξιολόγηση των επιμέρους στοιχείων της συμβουλευτικής διαδικασίας
3.8. Ανασχετικοί παράγοντες στο έργο των συμβούλων
3.9. Το εργασιακό καθεστώς των συμβούλων και η αποτίμησή του
IV. Ο «ενδιάμεσος τομέας»: Φορείς Συμβουλευτικής που υπάγονται σε Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών
1. Προς την κατεύθυνση ενός προνοιακού πλουραλισμού
2. Μια τυπολογία των Φορέων Συμβουλευτικής του «ενδιαμέσου τομέα»
3. Οι Φορείς Συμβουλευτικής του «ενδιάμεσου τομέα»: η οπτική των επικεφαλής
3.1. Συνθήκες ίδρυσης και εξέλιξης των Φορέων Συμβουλευτικής
3.2. Διοικητικά και οργανωτικά πλεονεκτήματα των Φορέων του «ενδιάμεσου τομέα»
3.3 . Η στελέχωση των Φορέων
3.4. Η βιωσιμότητα των Φορέων: εκτιμήσεις και προοπτικές
4. Οι Σύμβουλοι των Φορέων του «ενδιάμεσου τομέα»
4.1. Το εκπαιδευτικό και επαγγελματικό προφίλ των συμβούλων: μια τυπολογία
4.2. Το εργασιακό καθεστώς των συμβούλων και η αποτίμησή του
4.3. Οι πτυχές της συμβουλευτικής διαδικασίας και το έργο των συμβούλων
4.4. Αντιληπτικά σχήματα των συμβούλων για τους αιτιακούς παράγοντες αποκλεισμού από την εργασία
4.5. Η αξιολόγηση των επιμέρους σταδίων της συμβουλευτικής διαδικασίας
5. Προς τη διαμόρφωση μιας διακριτής επαγγελματικής κουλτούρας των συμβούλων
Αντί επιλόγου
Βιβλιογραφία
Παράρτημα