Η ιδέα της εκπόνησης αυτής της μελέτης προέκυψε από την ανάγκη μιας εκτενέστερης ενασχόλησης με τα ζητήματα των τοπικών αγορών εργασίας τόσο σε θεωρητικό επίπεδο όσο όμως κυρίως σε εμπειρικό . Καθώς με την πάροδο του χρόνου η έννοια του τοπικού γίνεται ολοένα και πιο επίκαιρη αλλά και συχνά χρησιμοποιούμενη η ενασχόληση με τα ζητήματα των τοπικών αγορών εργασίας στη χώρα μας φαντάζει ιδιαίτερα χρήσιμη . Και τούτο όχι μόνο γιατί οι εφαρμοζόμενες πολιτικές για την απασχόληση και την αγορά εργασίας φαίνεται ολοένα και περισσότερο να θέτουν στο επίκεντρό τους το τοπικό επίπεδο αλλά και διότι οι δράσεις των ατόμων, είτε ως πολιτών είτε ως μελών ομάδων που συνδέονται με διάφορους τρόπους με την αγορά εργασίας λαμβάνουν συνήθως χώρα σε τοπικό επίπεδο . Η γειτονιά, ο δήμος και ο νομός συνιστούν για το μεγαλύτερο τμήμα των πολιτών της χώρας, το προνομιακό πεδίο εντός του οποίου καθημερινά σχεδόν αναδεικνύονται οι δράσεις τους.
Βεβαίως τα τελευταία χρόνια ένας μεγάλος αριθμός μελετών θέτουν στο επίκεντρό τους το τοπικό επίπεδο . Τι θα συνεισέφερε μια επί πλέον; Ποια είναι η κεντρική ιδέα της μελέτης και τι καινούργιο μπορεί να προσφέρει σ’ ένα κορεσμένο, θα μπορούσε κανείς να πει, χώρο των μελετών της αγοράς εργασίας; Τα επιχειρήματα υπέρ ενός τέτοιου εγχειρήματος μπορεί να είναι πολλά . Αρκετά από αυτά θα αναδειχθούν μέσα από την εκτενέστερη ανάλυση, που θα λάβει χώρα στο πλαίσιο της μελέτης . Ωστόσο στο σημείο αυτό τρία βασικά επιχειρήματα μπορεί να λειτουργήσουν ως απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα . Το πρώτο αφορά στον ειδικό χαρακτήρα αυτής της μελέτης, που συνδέεται με μια μακρο-οικονομική θεώρηση του τοπικού . Το δεύτερο με την αναλυτική διερεύνηση των ειδικών ομάδων και κατηγοριών του πληθυσμού, που εντάσσονται στο εσωτερικό των τοπικών αγορών εργασίας. Και το τρίτο με την προσπάθεια μιας ερμηνείας των εξελίξεων που αφορούν στις διαδικασίες επέκτασης ή συρρίκνωσης του θεσμού των τοπικών αγορών εργασίας σε συνάρτηση με τις εξελίξεις στους βασικούς τομείς της οικονομίας.
Ως προς το πρώτο επιχείρημα η χωρική διαφοροποίηση, όπως παρουσιάζεται μέσα από την ανάλυση των τοπικών αγορών εργασίας, αναδεικνύει την εργασία ως κυρίαρχο παράγοντα, σε μία χρονική περίοδο, όπου η επικράτηση των ευέλικτων συστημάτων παραγωγής απαιτεί μια ποικιλία αγορών, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι λειτουργίες του κεφαλαίου . Η ποικιλία αυτή των αγορών αναδεικνύεται μέσα από μια μακρο-οικονομική θεώρηση των τοπικών αγορών εργασίας για τη χώρα μας . Κάτι τέτοιο εκτιμάται ως ιδιαίτερα χρήσιμο όχι μόνο επειδή δεν έχει επιχειρηθεί στο παρελθόν (για την Ελλάδα) αλλά και διότι μια τέτοιου είδους διερεύνηση μπορεί, εκτός από τον πλούτο των πληροφοριών που παρέχει, να συμβάλλει στην αποσαφήνιση μίας σειράς συγχύσεων, που εμφανίζονται τόσο σε θεωρητικό όσο και εμπειρικό επίπεδο και αφορούν στην έννοια και στις λειτουργίες των τοπικών αγορών εργασίας σε σχέση με τη δομή της απασχόλησης και το εργατικό δυναμικό.
Ως προς το δεύτερο επιχείρημα, μισθωτή απασχόληση και ανεργία, που εντοπίζονται στο πυρήνα ή στη καρδιά της αγοράς εργασίας, θα αποτελέσουν το αντικείμενο μιας εκτεταμένης διερεύνησης στο πλαίσιο των τοπικών αγορών εργασίας και προσδοκάται να φωτίσουν σημαντικές πλευρές των εξελίξεων σε τοπικό επίπεδο . Η μέτρηση και η εκτίμηση του βαθμού επέκτασης και εμπέδωσης του θεσμού της αγοράς εργασίας στην Ελλάδα, για το σύνολο της χώρας, εκτιμάται ότι είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και χρήσιμη . Συνεπώς τόσο ο συγκεκριμένος τρόπος θεώρησης όσο και το είδος και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των τοπικών αγορών εργασίας, που θα αποτελέσουν το αντικείμενο της διερεύνησης, θα μπορούσαν να αποβούν χρήσιμα στην περαιτέρω έρευνα, αλλά και να φωτίσουν πλευρές και όψεις μιας πραγματικότητας που επικρατεί στη χώρα μας .
Πρόλογος
Κεφάλαιο Πρώτο: Θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα της μελέτης
1.1. Το ζήτημα της περιορισμένης επέκτασης του θεσμού της αγοράς εργασίας στην Ελλάδα
1.2. Το ζήτημα του προσδιορισμού των ορίων των τοπικών αγορών εργασίας
1.3. Βασικά μεθοδολογικά ζητήματα της μελέτης
1.3.1. Το αντικείμενο της μελέτης
1.3.2. Οι στόχοι της μελέτης
1.3.3. Η επιλογή των νομών ως τοπικών αγορών εργασίας
1.3.4. Τα στατιστικά στοιχεία της μελέτης
Κεφάλαιο Δεύτερο: Η αγορά εργασίας
2.1. Εισαγωγή: Γύρω από τις έννοιες της αγοράς και της εργασίας
2.2. Η αγορά εργασίας
2.3. Οι βασικές λειτουργίες της αγοράς εργασίας
2.4. Αγορά εργασίας, εργατικό δυναμικό και δομή της απασχόλησης
Κεφάλαιο Τρίτο: Θεωρητικές προσεγγίσεις των αγορών εργασίας.
3.1. Εισαγωγή
3.2. Οι Νεοκλασικές θεωρίες της αγοράς εργασίας
3.2.1. Το βασικό νεοκλασικό υπόδειγμα
3.2.2. Το υπόδειγμα του ανθρώπινου κεφαλαίου
3.2.3. Τα υποδείγματα διερεύνησης της αγοράς εργασίας
3.2.4. Οι θεωρήσεις των συμβολαίων
3.3. Οι υποστηρικτές των θεσμικών απόψεων των αγορών εργασίας
3.4. Οι θεωρίες των δυαδικών αγορών εργασίας
3.4.1. Τα βασικά χαρακτηριστικά των δυαδικών υποδειγμάτων
3.5. Οι θεωρίες των κατατμημένων αγορών εργασίας
3.5.1. Τα αίτια των κατατμήσεων
3.5.2. Τα βασικά χαρακτηριστικά των υποδειγμάτων των κατατμημένων αγορών εργασίας
3.6. Οι θεωρίες των ασυνεχών αγορών εργασίας
3.6.1. Τα βασικά χαρακτηριστικά των υποδειγμάτων των ασυνεχών αγορών εργασίας
3.7. Διαπιστώσεις και συμπεράσματα
Κεφάλαιο Τέταρτο: Τοπικές αγορές εργασίας.
4.1. Εισαγωγή
4.2. Η έννοια της τοπικής αγοράς εργασίας
4.3. Οι βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις των τοπικών αγορών εργασίας
4.3.1. Οι νεοκλασικές θεωρήσεις των τοπικών αγορών εργασίας
4.3.2. Οι θεσμικές θεωρήσεις των τοπικών αγορών εργασίας
4.3.3. Οι εναλλακτικές θεωρήσεις των τοπικών αγορών εργασίας
Α . Δυαδικές θεωρίες και τοπικές αγορές εργασίας
Β . Θεωρίες των κατατμημένων αγορών και τοπικές αγορές εργασίας
Γ . Θεωρίες των ασυνεχών αγορών και τοπικές αγορές εργασίας
4.4. Βασικές Διαπιστώσεις και Συμπεράσματα
Κεφάλαιο Πέμπτο: Μεταβολές των διαστάσεων των τοπικών αγορών εργασίας.
5.1. Εισαγωγή
5.2. Μεταβολές της ποσότητας εργασίας στις τοπικές αγορές εργασίας στην Ελλάδα
5.3. Ο δείκτης της αγοράς εργασίας
5.4. Αρχικές ερμηνευτικές προσεγγίσεις του ρυθμού μεταβολής των ποσοτικών διαστάσεων των τοπικών αγορών εργασίας
5.4.1. Μέγεθος των τοπικών αγορών εργασίας και ρυθμός μεταβολής τους
5.4.2. Η επίδραση του δημογραφικού παράγοντα
5.5. Μισθωτή απασχόληση και ανεργία στις τοπικές αγορές εργασίας
Κεφάλαιο Έκτο: Φύλο και επάγγελμα στις τοπικές αγορές εργασίας στην Ελλάδα.
6.1. Εισαγωγή
6.2. Κατά φύλο καταμερισμός της ποσότητας εργασίας στις τοπικές αγορές εργασίας
6.3. Χειρωνακτικά και μη χειρωνακτικά επαγγέλματα στις τοπικές αγορές εργασίας στην Ελλάδα
Κεφάλαιο Έβδομο: Προσδιοριστικοί παράγοντες των μεταβολών των διαστάσεων των τοπικών αγορών εργασίας στην Ελλάδα.
7.1. Εισαγωγή
7.2. Πρωτογενής τομέας και τοπικές αγορές εργασίας στην Ελλάδα
7.3. Δευτερογενής τομέας και τοπικές αγορές εργασίας
7.4. Τριτογενής τομέας και τοπικές αγορές εργασίας
Παράρτημα
Κεφάλαιο Όγδοο: Σύνθεση των βασικών μεγεθών στις τοπικές αγορές εργασίας στην Ελλάδα.
8.1. Εισαγωγή
8.2. Τοπικές αγορές εργασίας στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη
8.3. Τοπικές αγορές εργασίας στην Κεντρική Μακεδονία
8.4. Τοπικές αγορές εργασίας στη Δυτική Μακεδονία
8.5. Τοπικές αγορές εργασίας στην Ήπειρο
8.6. Τοπικές αγορές εργασίας στη Θεσσαλία
8.7. Τοπικές αγορές εργασίας στα Ιόνια Νησιά
8.8. Τοπικές αγορές εργασίας στη Δυτική Ελλάδα
8.9. Τοπικές αγορές εργασίας στη Στερεά Ελλάδα
8.10. Τοπικές αγορές εργασίας στην Αττική
8.11. Τοπικές αγορές εργασίας στην Πελοπόννησο
8.12. Τοπικές αγορές εργασίας στο Βόρειο Αιγαίο
8.13. Τοπικές αγορές εργασίας στο Νότιο Αιγαίο
8.14. Τοπικές αγορές εργασίας στην Κρήτη
Κεφάλαιο Ένατο: Βιβλιογραφία.