Αναπτυξιακές προκλήσεις της ελληνικής γεωργίας υπό το πρίσμα των κλιματικών και των ενεργειακών αλλαγών

03 Οκτωβρίου 2023
  • Εισαγωγή/Περίληψη
  • Περιεχόμενα
  • Ομάδα Τεύχους
Οι αναδυόμενες κλιματικές, περιβαλλοντικές και ενεργειακές συνθήκες συνιστούν τομή στα χαρακτηριστικά της αναπτυξιακής διαδικασίας. Σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο έχουν ληφθεί αποφάσεις, πολλές εκ των οποίων έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα. Ο πρωτογενής τομέας καλείται να διαχειριστεί σειρά δυσμενών εξελίξεων σε μια περίοδο κατά την οποία οι απαιτήσεις από αυτόν είναι ιδιαίτερα αυξημένες τόσο για την παραγωγή τροφίμων όσο και για τον θετικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει στο θέμα της κλιματικής αλλαγής. Ο πρωτογενής τομέας στην Ελλάδα καλείται να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις όντας αντιμέτωπος με δομικές αδυναμίες. Η ικανότητά του να υπερβεί τα χρόνια προβλήματά του, παράλληλα με την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων, προϋποθέτει ριζικές αλλαγές. Βασικό συστατικό των εν λόγω αλλαγών είναι η υπέρβαση της «διαχειριστικής» λογικής και η αντιμετώπισή του με όρους ολιστικού και συμπεριληπτικού στρατηγικού σχεδιασμού, ο οποίος θα λαμβάνει υπόψη τον πολυδιάστατο ρόλο και τις ιδιομορφίες του πρωτογενούς τομέα, που απορρέουν από τον βιολογικό χαρακτήρα του, καθώς και την αυξανόμενη συνεργατική και ανταγωνιστική αλληλεξάρτησή του με τους άλλους τομείς της οικονομίας.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εισαγωγή

7

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Στρατηγικές επιλογές για το κλίμα, το περιβάλλον και την ενέργεια σε παγκόσμιο επίπεδο

13

1.1 Αποφάσεις και συμφωνίες σε επίπεδο διεθνών οργανισμών 15
1.2 Στόχοι και στρατηγικές της ΕΕ 18

1.2.1

Στόχοι της ΕΕ σχετικά με τον πρωτογενή τομέα 23

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Το ενεργειακό ως καταλύτης στα κλιματικά-περιβαλλοντικά θέματα και στις οικονομικές-κοινωνικές διαδικασίες

27

2.1 Επιπτώσεις από την αλλαγή του ενεργειακού μείγματος 27
2.2 Η υποκατάσταση του φυσικού από το ανθρωπογενές κεφάλαιο, τεχνολογία και αγορά 35
2.3 Η ποσοτικοποίηση και οικονομική αποτίμηση των κλιματικών-περιβαλλοντικών επιπτώσεων 39

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

Κλίμα, περιβάλλον, ενέργεια και πρωτογενής τομέας

43
3.1 Οι ιδιομορφίες του πρωτογενούς τομέα 43
3.2 Η αλληλεπίδραση κλίματος-περιβάλλοντος και πρωτογενούς τομέα 45
3.3 Ενέργεια και πρωτογενής τομέας 51

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Ενέργεια, κλίμα, περιβάλλον και ο πρωτογενής τομέας στην Ελλάδα 55

4.1

Ενέργεια 55

4.1.1

Ενέργεια – Σύνολο οικονομίας 55

4.1.2

Eνεργειακή κατανάλωση αγροδιατροφικού συστήματος 65
4.2 Κλίμα – Περιβάλλον 71
4.3 Πολιτικές και θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα 73

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

Πλαίσιο προτάσεων

79

5.1 Σύνοψη χαρακτηριστικών που επηρεάζουν τον σχεδιασμό 79
5.2 Βασικές αρχές 86
5.3 Επιμέρους προτάσεις 99

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

Συμπεράσματα 101
Βιβλιογραφία 107
Παράρτημα 111
Εκδότης: ΙΝΕΓΣΕΕ
Συντακτική Επιτροπή: Ευάγγελος Νικολαΐδης
Υπεύθυνος Έκδοσης:
Γραμματεία Έκδοσης:
* Όλες οι εκδόσεις διατίθενται για το ευρύ κοινό δωρεάν, σε έντυπη μορφή από τη βιβλιοθήκη του οργανισμού.