Διάρθρωση του εξωτερικού εμπορίου και πράσινη ανάπτυξη – Ινστιτούτο Εργασίας - Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης Γ.Σ.Ε.Ε.
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Διάρθρωση του εξωτερικού εμπορίου και πράσινη ανάπτυξη

22 Σεπτεμβρίου 2023
  • Εισαγωγή/Περίληψη
  • Περιεχόμενα
  • Ομάδα Τεύχους
Η εργασία διερευνά τη συσχέτιση του παραγωγικού και του εξαγωγικού μοντέλου της χώρας με τη στρατηγική της πράσινης ανάπτυξης και εξετάζει σε ποιον βαθμό τα διαρθρωτικά του χαρακτηριστικά μπορούν να υποστηρίξουν μια στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης. Η ανάλυση έδειξε ότι σε ορισμένους από τους υφιστάμενους ή εν δυνάμει κλάδους συγκριτικού πλεονεκτήματος η επέκταση της παραγωγής και των εξαγωγών δεν είναι συμβατή με τη στρατηγική μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της οικονομικής δραστηριότητας. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι σε ορισμένους κλάδους η περαιτέρω ανάπτυξη της παραγωγικής και της εξαγωγικής δραστηριότητας θα πρέπει να συνδυαστεί με την αλλαγή ή τη σημαντική βελτίωση της τεχνολογίας παραγωγής. Η μελέτη εξέτασε επίσης τις θεσμικές ρυθμίσεις προστασίας του περιβάλλοντος, τις περιβαλλοντικές υποδομές και τις ενισχύσεις των επενδυτικών νόμων σε ενεργειακούς κλάδους ή τις ενεργειακές και περιβαλλοντικές προϋποθέσεις τις οποίες θέτουν για τη χρηματοδότηση μιας επένδυσης. Διαπίστωσε μια θετική επίδραση, καθώς διασφαλίζουν ότι η παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών γίνεται σε συνθήκες συμμόρφωσης με τις διεθνείς προδιαγραφές. Ταυτόχρονα, όμως, το νέο θεσμικό περιβάλλον έχει πολλαπλές και πιο σύνθετες επιδράσεις στο παραγωγικό σύστημα και στο εξαγωγικό μοντέλο της χώρας. Το συνολικό πλέγμα των περιβαλλοντικών πολιτικών φαίνεται ότι εκσυγχρονίζει σημαντικά το παραγωγικό σύστημα και να του δίνει δυνατότητα πρόσβασης σε προηγμένες ποιοτικά αγορές. Ταυτόχρονα, το μεταβάλλει κλαδικά, καθώς η ενέργεια και οι συγγενείς κλάδοι αποκτούν κομβικό ρόλο στην προσπάθεια μετάβασης σε ένα μοντέλο περιβαλλοντικής ουδετερότητας. Επίσης, το πλαίσιο πολιτικών που έχει διαμορφωθεί φαίνεται να ευνοεί περισσότερο τον εξαγωγικό προσανατολισμό των μεσαίων και των μεγάλων επιχειρήσεων, καθώς οι μικρές και οι πολύ μικρές θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες προσαρμογής. Η καλύτερη προσαρμοστικότητα των μεγαλύτερων επιχειρήσεων στις περιβαλλοντικές προδιαγραφές είναι ιδιαίτερα πιθανό να συνοδεύεται και από ένα διαφορετικό επίπεδο τεχνολογίας, καθώς η κλίμακά τους τους επιτρέπει να προσαρμόσουν και την τεχνολογία παραγωγής στα νέα δεδομένα.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Εισαγωγή

7

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Το παραγωγικό μοντέλο της Ελλάδας 9
2.1 Οικονομίες κλίμακας 11
2.2 Η τομεακή και κλαδική σύνθεση του ΑΕΠ 13
2.3 χωρική διάσταση του παραγωγικού μοντέλου 22

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

Η εξέλιξη και η διάρθρωση του διεθνούς εμπορίου 29
3.1 Θεωρητικό πλαίσιο 29
3.2 Η εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας: Εξαγωγές, εισαγωγές και ελλείμματα 32
3.3 Η γεωγραφία των οικονομικών σχέσεων 36
3.4 σύνθεση και η εξειδίκευση του εξωτερικού εμπορίου 39

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Το οικολογικό αποτύπωμα του παραγωγικού και εξαγωγικού μοντέλου ανάπτυξης 43
4.1 Η ελληνική εμπειρία 44
4.2 Ανάλυση του οικολογικού αποτυπώματος στους κλάδους παραγωγής 47
4.3 Ανάλυση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος στους εξαγωγικούς κλάδους 64

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

Αξιολόγηση των επιδράσεων των περιβαλλοντικών πολιτικών στο παραγωγικό

πρότυπο και το εξαγωγικό εμπόριο της χώρας

87
5.1 Περιβαλλοντικές πολιτικές της ΕΕ 88
5.2 Εθνικοί στόχοι περιβαλλοντικής πολιτικής 90
5.3 Ανάλυση της περιβαλλοντικής επίδρασης των αναπτυξιακών πολιτικών 95

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

Συζήτηση και συμπεράσματα 101

Βιβλιογραφία

105

 

Εκδότης: ΙΝΕ ΓΣΕΕ
Συντακτική Επιτροπή: Γεώργιος Πετράκος
Υπεύθυνος Έκδοσης:
Γραμματεία Έκδοσης:
* Όλες οι εκδόσεις διατίθενται για το ευρύ κοινό δωρεάν, σε έντυπη μορφή από τη βιβλιοθήκη του οργανισμού.