Πρόλογος… 11
1. Εισαγωγή… 15
2 Θεωρητικό πλαίσιο και αναλυτική στρατηγική… 19
2.1 Δομή αγοράς εργασίας, τεχνολογική μεταβολή και πανδημία COVID-19 (Άξονας 1)… 20
2.2 Απόκτηση δεξιοτήτων μέσω της εκπαίδευσης και της εργασιακής εμπειρίας (Άξονας 2)… 25
2.3 Διερεύνηση δεξιοτήτων (Άξονας 3)… 32
2.4 Σύνοψη… 33
3 Περιγραφή επαγγέλματος και δεξιότητες… 35
3.1 Περιγραφή του επαγγέλματος 2642 «Δημοσιογράφοι»… 35
3.1.1 Βασικά καθήκοντα… 36
3.2 Εξελίξεις, τάσεις και μεταβολές σε απασχόληση και εκπαίδευση για το επάγγελμα 2642 «Δημοσιογράφοι»… 41
3.2.1 Μεταβολές στην απασχόληση… 41
3.2.2 Μεταβολές στην εκπαίδευση… 43
3.3 Κύριες τάσεις και μεταβολές σε δεξιότητες για το επάγγελμα 2642 «Δημοσιογράφοι»… 49
3.3.1 Αποτύπωση δεξιοτήτων από βάσεις δεδομένων… 49
3.3.2 Αναδυόμενες δεξιότητες… 56
3.3.2.1 Κλιματική αλλαγή… 57
3.3.2.2 Ψηφιοποίηση… 58
3.4 Σύνοψη… 61
4 Ποιοτική ανάλυση του συστήματος δεξιοτήτων στο επάγγελμα 2642 «Δημοσιογράφοι»… 63
4.1 Μεθοδολογία και δείγμα της έρευνας… 63
4.2 Η θεωρητική δομή της έρευνας… 64
4.3 Ανάλυση δεξιοτήτων… 64
4.3.1 Αντίληψη των εργαζομένων για τις δεξιότητες… 65
4.3.2 Αξιολόγηση τρεχουσών δεξιοτήτων… 66
4.3.3 Δεξιότητες στο παρελθόν… 71
4.3.4 Δεξιότητες στο μέλλον… 72
4.4 Οι επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 στις δεξιότητες… 72
4.5 Ο ρόλος της τεχνολογίας… 74
4.6 Θέματα εκπαίδευσης… 75
4.6.1 Εμπειρία εκπαιδευτικών προγραμμάτων και επιθυμητή εκπαίδευση… 75
4.6.2 Κίνητρα και αντικίνητρα συμμετοχής σε εκπαιδευτικά προγράμματα… 76
4.7 Σύνοψη… 79
5 Ποσοτική διερεύνηση αναγκών σε δεξιότητες στο επάγγελμα 2642 «Δημοσιογράφοι»… 81
5.1 Κατασκευή εργαλείου διάγνωσης, παρακολούθησης και ανάλυσης εξελίξεων και μεταβολών δεξιοτήτων για το επάγγελμα 2642 «Δημοσιογράφοι»… 82
5.1.1 Επιλογή μεταβλητών για την εξέταση των δομικών παραγόντων που επιδρούν στην απόκτηση δεξιοτήτων (Άξονας 1)… 83
5.1.2 Επιλογή μεταβλητών για την εξέταση των ατομικών χαρακτηριστικών των εργαζομένων και των χαρακτηριστικών της επιχείρησης (Άξονας 2)… 84
5.1.3 Επιλογή μεταβλητών για τη διερεύνηση δεξιοτήτων (Άξονας 3)… 85
5.2 Προετοιμασία για τη διεξαγωγή ποσοτικής έρευνας για το επάγγελμα 2642 «Δημοσιογράφοι»… 86
5.3 Παρουσίαση των ερευνητικών ευρημάτων… 87
5.3.1 Γενικά κοινωνικο-δημογραφικά χαρακτηριστικά του δείγματος… 87
5.3.2 Δομικοί παράγοντες που επιδρούν στην απόκτηση και αναβάθμιση δεξιοτήτων (Άξονας 1)… 95
5.3.3 Ατομικά χαρακτηριστικά και χαρακτηριστικά επιχειρήσεων (Άξονας 2)… 100
5.3.4 Διερεύνηση δεξιοτήτων στο επάγγελμα (Άξονας 3)… 105
5.4 Σύνοψη… 115
6 Συμπεράσματα… 119
6.1 Δομικοί παράγοντες που επιδρούν στην απόκτηση και αναβάθμιση δεξιοτήτων (Άξονας 1)… 119
6.2 Απόκτηση δεξιοτήτων μέσω της εκπαίδευσης και της εργασιακής εμπειρίας… 120
6.3 Διερεύνηση δεξιοτήτων στο επάγγελμα… 121
6.4 Επίλογος… 127
Αναφορές… 129
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I
Ορισμοί δεξιοτήτων… 139
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II
Οδηγοί ομαδικών συζητήσεων (focus groups) και ατομικών εις βάθος συνεντεύξεων (in-depth interviews)… 141
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙII
Φόρμα ερωτηματολογίου… 149
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV
Πίνακες συχνοτήτων ποσοτικής έρευνας… 163
Λίστα Πινάκων
ΠΙΝΑΚΑΣ 2.1 Βασικοί όροι σχετικά με την εκπαίδευση… 27
ΠΙΝΑΚΑΣ 3.1 Ταξινόμηση κατά διεθνή και ελληνικά συστήματα ταξινόμησης… 37
ΠΙΝΑΚΑΣ 3.2 Ταξινόμηση επαγγελματικής κατηγορίας κατά ΣΤΕΠ-92 και ISCO-08… 37
ΠΙΝΑΚΑΣ 3.3 Καθήκοντα δημοσιογράφων, βάση Ο*Νet Online… 38
ΠΙΝΑΚΑΣ 3.4 Καθήκοντα δημοσιογράφου… 40
ΠΙΝΑΚΑΣ 3.5 Επίπεδο εκπαίδευσης (απογραφή 2001 και 2011)… 45
ΠΙΝΑΚΑΣ 3.6 Επίπεδο εκπαίδευσης των απασχολουμένων στην επαγγελματική ομάδα 264, 2011-2020… 46
ΠΙΝΑΚΑΣ 3.7 Απαραίτητες και προαιρετικές δεξιότητες/ικανότητες, Ευρωπαϊκή Ένωση… 50
ΠΙΝΑΚΑΣ 3.8 Σημαντικές δεξιότητες, ΗΠΑ… 51
ΠΙΝΑΚΑΣ 3.9 Σημαντικές γνώσεις και δεξιότητες, Καναδάς… 52
ΠΙΝΑΚΑΣ 3.10 Σημαντικές δεξιότητες δημοσιογράφων… 53
ΠΙΝΑΚΑΣ 3.11 Δεξιότητες απασχόλησης… 54
ΠΙΝΑΚΑΣ 3.12 Δεξιότητες δημοσιογράφων… 55
ΠΙΝΑΚΑΣ 4.1 Προσδιορισμός των αποσπασμάτων ως προς τις δύο φάσεις της ποιοτικής έρευνας… 64
ΠΙΝΑΚΑΣ 4.2 Οι υπό διερεύνηση δεξιότητες… 67
ΠΙΝΑΚΑΣ 6.1 Συνδυασμός αποτελεσμάτων ποιοτικής και ποσοτικής έρευνας σε σχέση με τις υπό εξέταση δεξιότητες… 126
Λίστα Γραφημάτων
ΓΡΆΦΗΜΑ 3.1 Συγγραφείς, δημοσιογράφοι και επαγγελματίες του γλωσσικού τομέα 2011-2020… 42
ΓΡΆΦΗΜΑ 3.2 Μεταβολή απασχόλησης, 2011-2020 (ομάδα 264), δυναμισμός απασχόλησης… 42
ΓΡΆΦΗΜΑ 3.3 Ποσοστιαία μεταβολή απασχολουμένων ανά εκπαιδευτικό επίπεδο, 2012-2020… 48
ΓΡΆΦΗΜΑ 3.4 Μερίδια εργαζομένων στην ΕΕ27 με υψηλό κίνδυνο αυτοματισμού, 2020… 60
ΓΡΆΦΗΜΑ 4.1 Σύνολα δεξιοτήτων ανά ομάδα εστίασης… 71
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.1 Κατανομή του φύλου των συμμετεχόντων… 88
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.2 Κατανομή της ηλικιακής κατηγορίας των συμμετεχόντων… 88
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.3 Ανώτερο επίπεδο εκπαίδευσης που έχει ολοκληρωθεί επιτυχώς… 89
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.4 Ανώτερο επίπεδο εκπαίδευσης που έχει ολοκληρωθεί επιτυχώς (τρεις κατηγορίες)… 90
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.5 Θέση στο επάγγελμα…. 90
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.6 Προϋπηρεσία στη συγκεκριμένη επιχείρηση και συνολική εργασιακή εμπειρία στο επάγγελμα… 91
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.7 Είδος σύμβασης… 92
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.8 Είδος απασχόλησης… 92
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.9 Μέσος χρόνος συνολικής προϋπηρεσίας στο επάγγελμα και προϋπηρεσία στην επιχείρηση στο επάγγελμα ανά τύπο σύμβασης και είδος απασχόλησης (σε έτη)… 93
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.10 Κατανομή μεγέθους επιχείρησης… 94
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.11 Συνθήκες ρουτίνας στο επάγγελμα…. 96
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.12 Αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν στην εργασία τα τελευταία πέντε έτη… 97
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.13 Υποστήριξη εκπαιδευτικών διαδικασιών από τον εργοδότη… 98
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.14 Επιδράσεις της πανδημίας COVID-19 στο επάγγελμα του δημοσιογράφου (βαθμός συμφωνίας)… 99
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.15 Ενέργειες που πραγματοποίησαν οι εργαζόμενοι προκειμένου να βελτιώσουν ή να αποκτήσουν νέες δεξιότητες… 101
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.16 Επιθυμία σχετικά με τον τρόπο επιμόρφωσης για το επάγγελμα του δημοσιογράφου… 101
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.17 Συμμετοχή σε εκπαίδευση/κατάρτιση για την τρέχουσα εργασία τα τελευταία δύο χρόνια…102
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.18 Πηγή χρηματοδότησης της εκπαίδευσης/κατάρτισης των εργαζομένων που πραγματοποιήθηκε τα τελευταία δύο χρόνια… 103
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.19 Αλλαγές στην εργασιακή κατάσταση από τον τωρινό εργοδότη… 104
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.20 Σχέση μεταξύ γνωστικού αντικειμένου σπουδών και θέσης εργασίας… 106
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.21 Βαθμός αντίληψης επιπέδου δεξιοτήτων σε σχέση με τις εργασιακές απαιτήσεις… 106
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.22 Μεταβολές δεξιοτήτων κατά τη διάρκεια απασχόλησης στον τρέχοντα εργοδότη (από τη χρονική στιγμή έναρξης της εργασίας)… 108
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.23 Βαθμός στον οποίο θεωρούν οι δημοσιογράφοι ότι διαθέτουν τις υπό διερεύνηση δεξιότητες… 109
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.24 Βαθμός στον οποίο οι δημοσιογράφοι θεωρούν ότι οι εργοδότες απαιτούν τις υπό διερεύνηση δεξιότητες… 111
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.25 Αντιλαμβανόμενος βαθμός επάρκειας δεξιοτήτων… 113
ΓΡΆΦΗΜΑ 5.26 Βαθμός στον οποίο οι δημοσιογράφοι θεωρούν ότι η ψηφιακή οικονομία θα επηρεάσει τη σημασία των υπό διερεύνηση δεξιοτήτων τα επόμενα πέντε χρόνια… 114
ΓΡΆΦΗΜΑ 6.1 Κατανομή ομάδων δεξιοτήτων ανά βαθμό απαίτησης και κατοχής… 123
ΓΡΆΦΗΜΑ 6.2 Μεταβολή των δεξιοτήτων από την επίδραση της ψηφιακής οικονομίας… 124
ΓΡΆΦΗΜΑ 6.3 Διαχρονική μεταβολή των δεξιοτήτων… 125