
Η προώθηση της έκδοσης αυτής από τη Γραμματεία Ισότητας της Α.Δ.Ε.Δ.Υ. αποτελεί ένα χρήσιμο ενημερωτικό οδηγό και ταυτόχρονα μια ακόμη ολοκληρωμένη πράξη στον αγώνα για ισότητα στην εργασία, τις ευκαιρίες, την εκπαίδευση, την κοινωνία, τη ζωή. Η συστηματική προσπάθεια για μεγαλύτερη - κάθε φορά - πολιτιστική προσέγγιση «ισορροπίας» της αξίας των φύλων χωρίς υπερβολές προς την «ειδίκευση κατά φύλο» και εχθρικά προς την ομοιομορφία, αποτελεί κοινή φροντίδα στην Α.Δ.Ε.Δ.Υ. για το κοινό διεκδικητικό πρόγραμμα υποστήριξης δικαιωμάτων και ελευθεριών. Η παρούσα εργασία, η αρτιότητά της, είναι εκ των πραγμάτων μια πολύτιμη συμβολή για να αναφανούν νέοι στόχοι στη δράση του δημοσιοϋπαλληλικού συνδικαλιστικού κινήματος για την υποστήριξη δικαιωμάτων της γυναίκας στις εργασιακές σχέσεις, την εξέλιξη, την ασφάλιση υγείας και σύνταξης, την επαγγελματική εκπαίδευση, το δίκαιο, με σταθερή επιδίωξη της ισότητας χωρίς σχηματικές προσεγγίσεις. Η Γραμματεία Ισότητας της Α.Δ.Ε.Δ.Υ. με τη συνέχεια και τη διάρκεια της δημιουργικής λειτουργίας της είναι ένας πυρήνας που αγωνιστικά συνδιαμορφώνει χωρίς βιολογισμούς πολύ περισσότερο πολιτισμό στη διεκδίκηση, την κοινωνία. Αυτός ο όμορφος, οικολογικός αγώνας, αγώνας πολιτισμού, δημιουργεί ένα ακόμη μεγαλύτερο κίνημα με ένταση σε ενιαίους στόχους που αναδει-
κνύει την ταυτότητα, τη στρατηγική της σύγχρονης Α.Δ.Ε.Δ.Υ. βαθιά, πολύ
μορφα, δυναμικά και με ορίζοντα.
Σπύρος Παπασπύρος
Πρόεδρος Α.Δ.Ε.Δ.Υ.
ΠΡΟΛΟΓΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ
I. Πρόεδρος Α.Δ.Ε.Δ.Υ.
Ένα από τα πολύπλοκα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι είναι και η δαιδαλώδης νομοθεσία. Μέσα σ΄
αυτή την πολυνομία είναι δύσκολο να μπορέσει κανείς με ακρίβεια να γνωρίζει εργασιακά δικαιώματα και υποχρεώσεις και ακόμα δυσκολότερο να μπορεί να συγκρίνει την υπάρχουσα κατάσταση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των εργαζομένων στο δημόσιο τομέα, στον ιδιωτικό τομέα, σε σχέση με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι εκατοντάδες εργαζόμενοι καθημερινά να βρίσκονται σε αδιέξοδα και πολλοί να ζητούν ενημέρωση και στήριξη και από τα συνδικάτα τους.
Το Ινστιτούτο Εργασίας Γ.Σ.Ε.Ε.- Α.Δ.Ε.Δ.Υ. μετά από πρόταση της Εκτελεστικής Επιτροπής της Α.Δ.Ε.Δ.Υ. και σε συνεργασία με τη Γραμματεία Γυναικών προκειμένου να βοηθήσει τις εργαζόμενες γυναίκες στο δημόσιο προχώρησε, με την αμέριστη στήριξη των νομικών συμβούλων της Γ.Σ.Ε.Ε., στην κωδικοποίηση και στην αποτύπωση του ισχύοντος νομικού καθεστώτος που
διέπει δικαιώματα και υποχρεώσεις των γυναικών που εργάζονται στο δημόσιο τομέα. Καταγράφηκαν με απλό και κατανοητό τρόπο δικαιώματα και υποχρεώσεις που αφορούν την προστασία της μητρότητας, τα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα των γυναικών. Η εργασία αυτή δεν τελειώνει με την αποτύπωση του ισχύοντος νομικού καθεστώτος στην Ελλάδα. Είναι μια
εργασία που συνεχίζεται και θα ολοκληρωθεί όταν θα έχουμε και το ισχύον νομικό καθεστώς στο θέμα αυτό των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα μπορούμε με απλό και ασφαλή τρόπο να συγκρίνουμε και να εξάγουμε συμπεράσματα που και τους εργαζόμενους θα βοηθήσουν και θα συμβάλουν στη διαμόρφωση των θέσεων του δημοσιοϋπαλληλικού συνδικαλιστικού κινήματος.
Η γυναίκα σήμερα συμμετέχει δυναμικά στην κοινωνική ζωή του τόπου, μορφώνεται, εξελίσσεται επαγγελματικά, κατακτά τομείς
που μέχρι πρότινος ήταν απολύτως απαγορευμένοι γι’αυτήν. Η εξέλιξη αυτή, όμως, δεν είναι αποτέλεσμα των παροχών του κράτους και της πολιτικής των κυβερνήσεων για λήψη ουσιαστικών μέτρων, που προωθούν την ισότητα, διευκολύνουν την κοινωνική και επαγγελματική πρόοδο της γυναίκας και στηρίζουν την ελληνική οικογένεια, αλλά σε μεγάλο βαθμό είναι
αποτέλεσμα των προσπαθειών της ίδιας της γυναίκας, που αρκετές φορές υποκαθιστά το έλλειμμα του Κράτους Πρόνοιας.
Αυτό φαίνεται από τη νομοθεσία, η οποία σε πολλές περιπτώσεις είναι πίσω από τις σύγχρονες ανάγκες, συγκεχυμένη και δεν έχει αναπροσαρμοσθεί επί δεκαετίες. Η Γραμματεία Γυναικών της Α.Δ.Ε.Δ.Υ., σε συνεργασία με το ΙΝ.Ε./Γ.Σ.Ε.Ε. -Α.Δ.Ε.Δ.Υ., επιχειρεί για πρώτη φορά να κάνει την κωδικοποίηση της νομοθεσίας που αφορά τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα των γυναικών δημοσίων υπαλλήλων, την έκδοση σχετικού οδηγού και τη σύγκριση των στοιχείων του πορίσματος με αυτά που ισχύουν στον ιδιωτικό τομέα, όπου υπάρχουν βέβαια προβλήματα, υπάρχουν όμως και κατακτήσεις, τις οποίες το συν
δικαλιστικό κίνημα με βάση τις συλλογικές συμβάσεις έχει πετύχει. Οι λόγοι που μας οδήγησαν στην ενέργεια αυτή είναι η πολυπλοκότητα της νομοθεσίας, η διαφορετική εφαρμογή και ερμηνεία της στις υπηρεσίες του Δημοσίου, πολλές φορές και η ασάφειά της. Στόχος μας είναι να αποτελέσει ένα εργαλείο στα χέρια των γυναικών αλλά και εφαλτήριο για νέες διεκδικήσεις.
Σκοπεύουμε, μετά από λίγους μήνες, να παρουσιάσουμε το ισχύον νομοθετικό καθεστώς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου παρά τις διαφορές από χώρα σε χώρα, η γυναίκα με τους αγώνες της βρίσκεται σε καλύτερη θέση συγκριτικά με την Ελλάδα (55% το ποσοστό απασχόλησης έναντι 44% στην Ελλάδα, % ανεργία έναντι 15% στην Ελλάδα). Η κατάκτηση της ισότητας ανδρώνυναικών δεν αποτελεί μόνο διεκδικητικό αίτημα του γυναικείου συνδικαλιστικού κινήματος, μας αφορά όλους και αποδεικνύει συνολικά την ανάπτυξη, τον πολιτισμό και την ωριμότητα της κοινωνίας. Η επίτευξή της είναι βέβαια συνάρτηση των γενικότερων πολιτικών επιλογών. Η Γραμματεία Γυναικών της Α.Δ.Ε.Δ.Υ. μαζί με όλες και όλους τους εργαζόμενους θα παλέψουμε προς αυτήν την κατεύθυνση.
Προλογικά Σημειώματα
ΜΕΡΟΣ Πρώτο: Μητρότητα – Προστασία της οικογένειας & εργασία
1.1. Εισαγωγικό Σημείωμα
1.2. Προστασία της μητρότητας κατά την έναρξη και τη λήξη της υπαλληλικής σχέσης
1.3. Συνθήκες εργασίας
1.4. Αποχή από την εργασία λόγω εγκυμοσύνης
1.4.1. Άδεια μητρότητας (άδεια κύησης και τοκετού)
1.4.1.1 Διάρκεια άδειας
1.4.1.2 Αποδοχές
1.4.1.3 Πεδίο εφαρμογής ρυθμίσεων
1.4.2. Μειωμένο ωράριο (άδεια φροντίδας τέκνου)
1.4.2.1 Διάρκεια άδειας
1.4.2.2 Πεδίο εφαρμογής ρυθμίσεων
1.4.3. Άδεια ανατροφής
1.4.3.1 Διάρκεια της άδειας
1.4.3.2 Αποδοχές – ασφαλιστική κάλυψη
1.4.3.3 Πεδίο εφαρμογής ρυθμίσεων
1.4.4. Οικογενειακό επίδομα
1.5. Άδειες διευκολύνσεων – Λοιπές ρυθμίσεις
1.5.1. Άδεια γάμου
1.5.2. Άδεια περίθαλψης ασθενούντων μελών της οικογένειας του υπαλλήλου
1.5.3. Άδεια παρακολούθησης σχολικής επίδοσης
1.5.4. Άδεια χωρίς αποδοχές
1.5.5. Προτεραιότητα στον προγραμματισμό των ετήσιων αδειών
1.5.6. Διοικητικές κυρώσεις
1.5.7. Βρεφονηπιακοί σταθμοί
1.6. Προστασία Μονογονεϊκής Οικογένειας (Μ.Ο.)
1.6.1. Προστασία άγαμης μητέρας
1.6.2. Προστασία γονέων σε κατάσταση διάστασης, διαζυγίου ή χηρείας
1.7. Προστασία γονέων με υιοθετημένα τέκνα
1.8. Προστασία γονέων παιδιών με αναπηρίες
ΜΕΡΟΣ Δεύτερο: Μητρότητα – Προστασία της οικογένειας & ασφάλιση
2.1. Γενικές Διατάξεις
2.1.1. Προϋποθέσεις για θεμελίωση δικαιώματος σύνταξης
2.1.2. Ηλικία συνταξιοδότησης
2.1.3. Μειωμένη σύνταξη
2.1.4. Έναρξη πληρωμής
2.1.5. Κρατήσεις συντάξεων
2.1.6. Συντάξιμος μισθός
2.1.7. Υπηρεσία που υπολογίζεται
2.1.8. Υπολογισμός σύνταξης
2.1.9. Τρίμηνες καταβολές
2.1.10. Δικαιολογητικά
2.1.11. Ανώτατο όριο σύνταξης
2.1.12. Αναστολή δικαιώματος σύνταξης
2.1.13. Απώλεια δικαιώματος σύνταξης
2.2. Μητέρες υπάλληλοι με παιδιά
2.2.1. Προϋποθέσεις
2.3. Χήρα σύζυγος υπαλλήλου
2.3.1. Προϋποθέσεις για θεμελίωση δικαιώματος σύνταξης
2.3.2. Ποσοστό σύνταξης
2.3.3. Δικαιολογητικά
2.3.4. Απώλεια δικαιώματος σύνταξης
2.4. Μητέρες και αδελφές υπαλλήλου
2.4.1. Προϋποθέσεις για θεμελίωση δικαιώματος σύνταξης
2.4.2. Ποσοστό σύνταξης
2.4.3. Δικαιολογητικά
2.5. Τέκνα υπαλλήλου
2.5.1. Προϋποθέσεις για θεμελίωση δικαιώματος σύνταξης
2.5.2. Δικαιολογητικά
2.5.3. Απώλεια δικαιώματος σύνταξης
2.6. Διαζευγμένη
2.6.1. Προϋποθέσεις
2.6.2. Ποσό σύνταξης
ΜΕΡΟΣ Τρίτο: Μητρότητα – Προστασία της οικογένειας & ασφάλιση
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι: Συγκριτικοί πίνακες
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ: Νομοθετικά κείμενα