Τεχνολογικές εξελίξεις, ανθρώπινο δυναμικό και επαγγέλματα – Ινστιτούτο Εργασίας - Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης Γ.Σ.Ε.Ε.
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Τεχνολογικές εξελίξεις, ανθρώπινο δυναμικό και επαγγέλματα

27 Ιουνίου 2023
  • Εισαγωγή/Περίληψη
  • Περιεχόμενα
  • Ομάδα Τεύχους
Στο πλαίσιο της μελέτης επιχειρείται η διερεύνηση των σχέσεων που διαμορφώνονται ανάμεσα στις τεχνολογικές εξελίξεις και στο ανθρώπινο δυναμικό την περίοδο 2010-2020 στην Ελλάδα. Με δεδομένες τις ταχύτατες αλλαγές στο πεδίο της τεχνολογίας και τις νέες μορφές οργάνωσης των οικονομικών δραστηριοτήτων και της παραγωγής, οι επιδράσεις τους  αφορούν τόσο την ποσότητα του ανθρώπινου δυναμικού που χρησιμοποιεί το παραγωγικό σύστημα της χώρας όσο  και τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά. Υπό αυτές τις συνθήκες επιχειρείται αρχικά η παρακολούθηση και η καταγραφή των εξελίξεων του ανθρώπινου δυναμικού, όπως αυτό κατανέμεται ανάμεσα στον οικονομικά ενεργό και τον οικονομικά μη ενεργό πληθυσμό, στους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας και στα επαγγέλματα, και στη συνέχεια επιχειρείται η ανίχνευση των επιδράσεων της τεχνολογίας σε αυτό. Ειδικότερα, επιχειρείται να προσδιοριστεί ο βαθμός αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού, οι μορφές μερικής αξιοποίησης αλλά και απαξίωσής του και η σύνδεσή τους με τις τεχνολογικές εξελίξεις. Η ανίχνευση των επιδράσεων της τεχνολογίας επιχειρείται μέσα από τη χρήση τριών διαφορετικών μεθόδων που αφορούν: Πρώτον, τη διάκριση των κλάδων ως προς την τεχνολογική τους εξειδίκευση και την ένταση γνώσης τους, καθώς και την παρακολούθηση των εξελίξεων στις κατηγορίες που προκύπτουν από αυτή (υψηλή, μέση και χαμηλή τεχνολογική εξειδίκευση και ένταση γνώσης).  Δεύτερον τη χρήση μιας μεθόδου απόκλισης-συμμετοχής (shift-share analysis), που επιτρέπει την ανάδειξη της  επίδρασης της τεχνολογίας στη μεταβολή της απασχόλησης στα επαγγέλματα. Τρίτον, τη χρήση των ψηφιακών δεξιοτήτων και στη συσχέτισή τους με τις μεταβολές της απασχόλησης στα επαγγέλματα. Τα συνδυασμένα αποτελέσματα των μεθόδων αυτών οδηγούν σε βασικές διαπιστώσεις και συμπεράσματα ενισχύοντας περαιτέρω την αξιοπιστία τους.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Αντικείμενο, στόχοι και μεθοδολογικές επισημάνσεις της μελέτης 11
1.1 Αντικείμενο και στόχοι της μελέτης 11
1.2 Θεωρητικά ζητήματα της μελέτης 12
1.2.1 Τεχνολογικές εξελίξεις και μεταβολές στο ανθρώπινο δυναμικό 14
1.2.2 Τεχνολογικές εξελίξεις και μεταβολές στα επαγγέλματα 17
1.3 Μεθοδολογικές επισημάνσεις της μελέτης 20
1.4 Δομή και διάρθρωση της μελέτης 23
1.5 Τα στατιστικά δεδομένα της μελέτης 25
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Ανθρώπινο δυναμικό και κατάσταση απασχόλησης 27
2.1 Ανθρώπινο δυναμικό και κατάσταση απασχόλησης 27
2.2 Ανθρώπινο δυναμικό και δείκτες συμμετοχής, απασχόλησης και ανεργίας 31
2.3 Ανθρώπινο δυναμικό και παραγωγικοί τομείς της οικονομίας 35
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Ανθρώπινο δυναμικό και κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας 39
3.1 Ανθρώπινο δυναμικό στους γενικούς κλάδους της οικονομίας 39
3.2 Ανθρώπινο δυναμικό στους αναλυτικούς κλάδους της οικονομίας 48
3.3 Μορφές και έκταση απαξίωσης και μερικής αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού 58
3.3.1 Ανθρώπινο δυναμικό και ανεργία 61
3.3.2 Ανθρώπινο δυναμικό και μη ηθελημένη μερική απασχόληση 63
3.3.3 Ανθρώπινο δυναμικό και εκ περιτροπής απασχόληση 64
3.3.4 Ανθρώπινο δυναμικό και υπερ-εκπαίδευση 68
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Τεχνολογικές εξελίξεις, κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας και ανθρώπινο δυναμικό 71
4.1 Ταξινόμηση των κλάδων ως προς την τεχνολογική τους εξειδίκευση 71
4.2 Τεχνολογική εξειδίκευση και ανθρώπινο δυναμικό 73
4.2.1 Τεχνολογική εξειδίκευση και μεταβολές της απασχόλησης 73
4.2.2 Τεχνολογική εξειδίκευση και ένταση γνώσης 80
4.3 Τεχνολογική εξειδίκευση και μορφές και έκταση απαξίωσης και μερικής αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού 84
4.3.1 Τεχνολογική εξειδίκευση και ανεργία 84
4.3.2 Τεχνολογική εξειδίκευση και μη ηθελημένη μερική απασχόληση 86
4.3.3 Τεχνολογική εξειδίκευση και εκ περιτροπής απασχόληση 87
4.3.4 Τεχνολογική εξειδίκευση και υπερ-εκπαίδευση 88
4.4 Ανθρώπινο δυναμικό και ένταση γνώσης 90
4.4.1 Οικονομία, ανθρώπινο δυναμικό και ένταση γνώσης 90
4.4.2 Υπηρεσίες, ανθρώπινο δυναμικό και ένταση γνώσης 92
4.5 Υπηρεσίες, ένταση γνώσης και μορφές και έκταση απαξίωσης και μερικής αξιοποίησης του ανθρωπίνου δυναμικού 95
4.5.1 Υπηρεσίες, ένταση γνώσης και ανεργία 95
4.5.2 Υπηρεσίες, ένταση γνώσης και μη ηθελημένη μερική απασχόληση 96
4.5.3 Υπηρεσίες, ένταση γνώσης και εκ περιτροπής απασχόληση 97
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
Ανθρώπινο δυναμικό και επαγγέλματα 99
5.1 Ανθρώπινο δυναμικό στα βασικά επαγγέλματα 99
5.2 Ανθρώπινο δυναμικό στα αναλυτικά επαγγέλματα 105
5.3 Ανθρώπινο δυναμικό και αναβάθμιση, υποβάθμιση και πόλωση των επαγγελμάτων 112
5.4 Μορφές και έκταση απαξίωσης και μερικής αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού στα επαγγέλματα 116
5.4.1 Ανθρώπινο δυναμικό, επαγγέλματα και ανεργία 116
5.4.2 Ανθρώπινο δυναμικό, επαγγέλματα και μη ηθελημένη μερική απασχόληση 118
5.4.3 Ανθρώπινο δυναμικό, επαγγέλματα και εκ περιτροπής απασχόληση 120
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6
Τεχνολογική εξειδίκευση και επαγγέλματα 123
6.1 Οι απαιτήσεις των κλάδων υψηλής, μέσης και χαμηλής τεχνολογικής εξειδίκευσης σε βασικά επαγγέλματα 123
6.2 Οι απαιτήσεις των κλάδων υψηλής, μέσης και χαμηλής τεχνολογικής εξειδίκευσης σε αναλυτικά επαγγέλματα 128
6.3 Ένταση γνώσης και επαγγέλματα 139
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7
Τεχνολογία, μεταβολές απασχόλησης και ψηφιακές δεξιότητες στα επαγγέλματα 147
7.1 Τεχνολογία και μεταβολές απασχόλησης στα επαγγέλματα 147
7.2 Ψηφιακές δεξιότητες και μεταβολές απασχόλησης στα επαγγέλματα 155
Παράρτημα Ι 164
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8
Διαπιστώσεις και Συμπεράσματα 167
8.1 Εξελίξεις στο ανθρώπινο δυναμικό 167
8.2 Τεχνολογικές εξελίξεις και ανθρώπινο δυναμικό 171
Βιβλιογραφία 179
Παράρτημα ΙΙ 190
Εκδότης: ΙΝΕ ΓΣΕΕ
Συντακτική Επιτροπή: Ευστράτογλου Άγγελος, Κρητικίδης Γιώργος
Υπεύθυνος Έκδοσης: Χριστίνα Λουλούδα - Τέτη Σώλου
Γραμματεία Έκδοσης: Βαρβάρα Καρζή
* Όλες οι εκδόσεις διατίθενται για το ευρύ κοινό δωρεάν, σε έντυπη μορφή από τη βιβλιοθήκη του οργανισμού.